اغلب مردم واژهٔ شکلات و کاکائو را به‌جای هم به کار می‌برند اما لازم است بدانیم کاکائو ماده‌ای تلخ‌مزه است که به‌تنهایی استفاده نمی‌شود ولی شکلات مادهٔ غذایی خوشمزه‌ای است که از دانه‌های درخت گرمسیری کاکائو به دست می‌آید. برگ‌های درخت کاکائو همیشه سبز هستند و میوهٔ آن (غلاف کاکائو) روی ساقه و شاخه‌های ضخیم رشد می‌کند.

برای تولید شکلات، بخش‌های بیرونی غلاف جداشده و لوبیای کاکائو مورد مصرف قرار می‌گیرد. به این صورت که این مواد آسیاب شده و پس از طی مراحلی به شکل خمیر کاکائو درمی‌آیند. بسیاری از کارخانه‌ها برای تولید شکلات از خمیر کاکائو استفاده می‌کنند. پس از پرس کردن خمیر یا لیکور کاکائو، روغن آن استخراج شده که به آن کره کاکائو می‌گویند و باقیماندهٔ آن را آسیاب می‌کنند. این مادهٔ آسیاب شده، همان پودر کاکائو است.

شکلات معمولاً به سه شکل تلخ، شیری و سفید تولید می‌شود که ازلحاظ محتوایی در ذرات کاکائو و چربی شیر با یکدیگر اختلاف دارند. یکی از دلایل لذیذ بودن شکلات این است که دمای ذوب آن با درجه حرارت بدن انسان یکی است. با توجه به اینکه شکلات در دمای اتاق به حالت‌جامد است، به‌محض قرار گرفتن در دهان ذوب می‌شود و حس لذیذ و خوشمزه بودن را به حس چشایی القاء می‌کند. از طرف دیگر، با مصرف شکلات، هورمون اندورفین در خون ترشح می‌شود. نتیجه ترشح چنین هورمونی، ایجاد حس آرامش است.

تحقیقات جدید نشان داده است شکلات برای سلامت قلب مفید است و مانع از لخته شدن خون می‌شود. کلسترول خون را تنظیم کرده و به دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی از التهاب و نابودی سلول‌ها جلوگیری می‌کند. از طرف دیگر مصرف روزانه ۳۰ گرم شکلات تلخ فشارخون را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد و باعث افزایش حافظه نیز می‌شود.